Concello de Redondela

Search
Close this search box.
Search
Close this search box.

Normalización Lingüística

A área de Normalización Lingüística do Concello de Redondela encárgase de promover e dar soporte técnico ao proceso de extensión do uso da lingua galega.

Contacta

As parroquias de Cesantes, Chapela e Ventosela xa contan cun libro dedicado á súa toponimia. O proxecto para recuperar este patrimonio inmaterial púxose en marcha polo Concello de Redodela hai tres anos, a partir do traballo de campo que realizara a cooperativa Tres Pés. O obxectivo do Concello, segundo explica a alcaldesa Digna Rivas é o de “poñer en valor, estudar e divulgar os topónimos das nosas parroquias”. Para acadar esta meta o Concello publica libros de microtoponimia de cada unha das parroquias. Polo de agora van publicados 10 libros, que se poden descargar da web do Concello de Redondela.

No día de hoxe presentáronse os libros de microtoponimia das parroquias de Cesantes (a cargo de Xosé Couñago, quen fixo o traballo de campo e o estudo filolóxico), Chapela (de María Pol, quen fixo o estudo filolóxico pero o traballo de campo era da cooperativa Tres Pés) e Ventosela (a cargo de Olga Nogueira quen fixo o traballo de campo e o estudo filolóxico). Os tres libros xa se poden descargar da web de toponimia do Concello e consultar a súa localización en Galicia Nomeada.

Ao acto asistiron Olga Nogueira e Xosé Couñago, que acompañaron á alcaldesa na presentación. Nas vindeiras semanas comezarán a presentación e reparto dos libros en cadansúa parroquia. A primeira en Cesantes, o 25 de outubro ás 20 horas na Cultural de Cesantes; e a segunda en Chapela, o 8 de novembro ás 20.00 horas no Piñeiral deo Crego, e en Ventosela será o sábado 16 de novembro ás 16 horas na Cultural A Miñoteira de Ventosela.

A alcaldesa, Digna Rivas, salientou tamén que Redondela é un referente en recuperación de toponimia, e está entre os cinco primeiros concellos de toda Galicia en número de achegas á web da Xunta de Galicia e a Real Academia Galega chamada “Galicia Nomeada”. Redondela leva colocados arredor de 2000 topónimos, onde se pode consultar cada microtopónimo por parroquia e barrio, incluíndo a explicación da súa orixe.

A música do violín, o instrumento que tocaba Luísa Villalta, soou hoxe na Alameda Castelao para homenaxear á escritora, música e mestra a quen este ano se dedican as Letras Galegas. O acto institucional celebrouse esta mañá coa participación de alumnado dos colexios de Cedeira, Reboreda e Porto Cabeiro. Xurxo Martínez, o técnico do SNL,  foi o encargado de presentar o acto e dar paso a Raquel, Irea, Leire, Manuel, Lara e Xoel, a rapazada encargada de falar da vida e a obra de Luísa Villalta. A alcaldesa, Digna Rivas, agradeceu aos nenos e nenas o seu “esforzo e valentía” por participar neste acto institucional “que será un bo recordo para eles e un lazo coa lingua galega”. A música de violín, o instrumento de Villalta, correu a cargo de Estefanía, alumna do Conservatorio Superior de Música de Vigo á quen Rivas agradeceu a súa participación. O acto rematou coa ofrenda a Castelao e o himno galego.

A alcaldesa, responsable do Servizo de Normalización Lingüística do Concello, fixo fincapé en que Redondela é un referente na promoción da lingua galega “todos os días do ano, xa que a promoción do galego debe ser un traballo continuado”. Puxo como exemplo o ciclo de Teatro Infantil, o de Cinema en Galego, os proxectos de recuperación e difusión da toponimia, ou os contacontos ilustrados nas escolas, entre outras moitas actividades.

Tamén o Festival Internacional de Títeres ofrece unha ampla programación con compañías galegas, tanto neste días das Letras Galegas como durante todo o festival.

Por outra banda o Servizo de Normalización Lingüística repite a experiencia de “Unha semaniña enteira” que tanto éxito tivo nos institutos o pasado mes de abril. Desta volta, co gallo da celebración do Día das Letras Galegas, serán os colexios de primaria os que participen esta iniciativa que anima á rapazada a falar galego as 24 horas, os setes días da semana. A iniciativa comezou onte luns nos centros de Cedeira, Porto Cabeiro, Outeiro das Penas, Reboreda e Alexandre Bóveda. En total son arredor dun milleiro de alumnos e alumnas os que participan no reto. Como na anterior ocasión, desde o Servizo de Normalización Lingüística piden “ a colaboración de toda a comunidade educativa e dos distintos sectores sociais para acompañalos no uso do galego”, lembra Rivas, quen como responsable do departamento salienta que en Redondela “gústanos o galego, e gústanos todos os días do ano”.

O Servizo de Normalización Lingüística do Concello de Redondela ofrece nos meses de maio e xuño un ciclo de cine coa proxección de catro longametraxes galegas. A alcaldesa Digna Rivas, responsable do departamento, sinala que con esta proposta o SNL ofrece á veciñanza unha alternativa de ocio e cultura, ao tempo que pon en valor “a calidade do cine feito en Galicia e en galego, cun ciclo que nos achega películas de gran proxección e galardoadas en certames nacionais e internacionais”.

A primeira das citas será o venres 3 de maio con “O corno”, unha película de Jaione Camborda protagonizada por Janet Novás e gañadora da Cuncha de Ouro a mellor película e do Goya a mellor actriz revelación. Ambientada na Illa de Arousa dos anos 70, conta a historia de María, mariscadora e parteira que, tras un suceso inesperado, vese obrigada a fuxir e emprende unha perigosa viaxe na que terá que loitar pola súa supervivencia. En busca da súa liberdade, María decide cruzar a fronteira por unha das rutas de contrabandistas entre Galicia e Portugal. “O corno” é a primeira película galega que gaña no Festival de Cine de Donostia, e a súa directora, Jaione Camborda, é ademais a primeira realizadora española que gaña este premio nos 71 anos de vida do festival. Proxectarase ás 20.00 horas no auditorio da Xunqueira.

A segunda das propostas é “Sica”, dirixida por Carla Subirana e protagonizada por Thais García e Nuria Prims. Conta a historia de Sica, unha adolescente de 14 anos que está obsesionada con que o mar devolva o corpo do seu pai tras un naufraxio na Costa da Morte. Sica investiga as circunstancias do accidente e adéntrase nunha dolorosa viaxe de descubrimento. O filme, premiado no Festival de Málaga, poderá verse o venres 10 de maio ás 20 horas no auditorio da Xunqueira.

No mes de xuño o ciclo continuará coa multipremiada “As bestas”. A cinta de Rodrigo Sorogoyen relata a historia de Antoine e Olga, unha parella francesa que se instalada nunha aldea do interior de Galicia. Un conflito cos seus veciños, os irmáns Anta, fará que a tensión creza na aldea até alcanzar un punto de non retorno. O filme conta no seu reparto con Marine Foïs, Denis Ménochet, Luis Zahera, Marie Colomb e Diego Anido, entre outros. Gañadora de 9 Premios Goya, incluíndo Mellor película, dirección, guión e actor; Premio César á Mellor película estranxeira; Premio do Público en San Sebastián; Mellor película, director e actor (Ménochet) no Festival de Tokio; Mellor película drama, actor de reparto (Zahera) e música nos Premios Feroz entre outros moitos galardóns nacionais e internacionais. A longametraxe poderá verse o 15 de xuño ás 20.30 horas no auditorio da Xunqueira.

O ciclo pecharase co documental “Os días afogados”, de César Souto Vilanova e Luís Avilés. O traballo recolle a construción do encoro de Lindoso (Portugal), que en 1992 alagou para sempre as aldeas ourensás de Aceredo e Buscalque. Os seus habitantes nada puideron facer para salvar as súas terras nin os seus fogares. Sabendo que todo estaba a piques de perderse, varios veciños colleron as súas cámaras domésticas e comezaron a gravar. As súas imaxes, gravadas desde mediados dos anos 60, constitúen un valioso documento histórico e etnográfico, filtrado pola subxectividade e as vivencias familiares. Proxectarase o 22 de xuño ás 20.30 horas no auditorio da Xunqueira.

As entradas están xa á venda no Multiúsos da Xunqueira a un prezo de 2 euros para cada película, e pode mercarse un bono para asistir a todos os pases por 5 euros.

Novembro 2024
Nov 08
Nov 08
08 Novembro 2024
Biblioteca de Redondela,P.º da Xunqueira, s/n
Redondela,Pontevedra36800
Nov 11
11 Novembro 2024
Biblioteca de Chapela,Camiño do Piñeiral, 22
Chapela, Redondela,Pontevedra36320España

Normalización Lingüística

    O Concello de Redondela é pioneiro da normalización da lingua galega. Un proceso que constitúe unha protección, divulgación e impulso da riqueza cultural máis importante de Galicia. Redondela constituíu o Servizo de Normalización Lingüística no ano 1982; por tanto, un ano antes de que o Parlamento galego aprobase a Lei de normalización. Por este motivo, Redondela situouse como un referente para toda Galicia. Esta decidida e valente, iniciativa valeulle distintos recoñecementos, como o Premio da Crítica de Galicia ou o Pedrón de Ouro. A lingua galega converteuse nun motivo de especial orgullo para a cidadanía redondelana. Porque a causa do idioma é unha causa común. Pero coñezamos un pouco desta historia.

    Nacemento e devir do galego

    O galego é unha lingua romance. Formouse cara ao final do século VIII a partir dun substrato celta e dos superestratos xermánicos (suevos, visigodos), tendo como base o latín. No léxico quedaron mostras, actualmente vivas, de linguas anteriores á chegada dos romanos. Por exemplo, carqueixa, queiruga, touza, labio, lágrima, rodaballo… Na toponimia temos numerosos exemplos: Viascón, Bergantiños, O Grove… ou nos nomes de ríos: Sar, Navia, Landro…

    O período medieval (X-XV) foi luminoso para Galicia grazas ao poder relixioso, nobiliario e cultural. De testemuño quedaron os códices coa lírica medieval galega, as coleccións de documentos xurídicos ou textos escritos por monarcas, como o Rei Afonso X O Sabio, autor das “Cantigas de loor de Santa María”.

    Por causa das vicisitudes sociopolíticas (independencia do sur de Galicia, que deu orixe a Portugal; guerras civís; revoltas irmandiñas; interveción dos Reis Católicos…) o galego foi perdendo o seu status en favor do castelán, que axiña se impuxo como única lingua na escrita malia que a poboación falase galego.

    Ao longo dos anos produciuse tamén un cambio sociolingüístico posto que as clases pudentes adoptaron o castelán como marca fronte ao galego, identificada coas clases baixas. A isto sumóuselle unha política de expulsión do galego da documentación, de castelanización da toponimia (Sanjenjo, Rianjo, Mugía…) ou incluso de modificación nos apelidos (Otero por Outeiro, Seijas por Seixas, Molinos por Muíños…).

    O galego mantívose sempre como lingua oral. Devagar xurdiron voces que reivindicaron a súa dignificación (Conde de Gondomar, Padre Feijóo, frei Martín Sarmiento…). Será co Rexurdimento (S. XIX) cuando comience un proceso continuado de recuperación en la escritura.

    O galego mantívose sempre como lingua oral. Devagar xurdiron voces que reivindicaron a súa dignificación (Conde de Gondomar, Padre Feijóo, frei Martín Sarmiento…). Será co Rexurdimento (S. XIX) cando comece un proceso continuado de recuperación na escrita e que terá o momento álxido coa fundación da Real Academia Galega en 1906.

    No pasado século a conciencia lingüística avanzou. En 1916 naceron as Irmandades da Fala ue tiñan por bandeira a lingua como elemento central da identidade galega. Dende entón iniciouse a demanda da cooficialidade que chegaría coa aprobación do Estatuto Galego en 1936. Pero a guerra civil impediu que se puxese en marcha.

    A ditadura franquista expulsou o galego da vida oficial, agás no ámbito da cultura. Esta tería un papel central na recuperación da conciencia lingüística. A mediados dos 60 apareceron numerosas asociacións culturais en cidades e vilas que impulsaron o galego con distintas iniciativas.

    Tamén o movemento político e sindical antifranquista foi incorporando o uso do galego. Hoxe é a lingua oficial de todos os sindicatos agrarios e obreiros e da maioría das forzas políticas con representación institucional. Tras a aprobación do Estatuto de Autonomía (1981), que supuxo a cooficialidade do galego e que foi definida como “a lingua propia de Galicia”, comezou a incorporación a todos os ámbitos dos que fora expulsado ao longo dos séculos.

    Redondela impulsa o Galego

    O Concello de Redondela foi o primeiro en ofrecer en galego todo tipo de formularios en galego, en sinalizacións viarias, na rotulación das dependencias municipais… Ademais organizou os primeiros cursos de linguaxe administrativa para o funcionariado e cursos de para a veciñanza.

    Mais a iniciativa de Redondela foi máis alá do municipio. A mediados dos 80 reclama ás autoridades responsables a incorporación do galego á guía telefónica, ao transporte aéreo e ferroviario (Aviaco e Renfe), ás empresas públicas… Organiza xornadas sobre modelos de normalización traendo a responsables de Euskadi e Catalunya, lanza unha campaña de grande éxito titulada “Sinte Galicia, fala o teu idioma” na cal participan rostros moi populares nese tempo (Camilo José Cela ou Pepe Domingo Castaño).

    Un momento histórico foi a sentenza ditada en galego o 27 de marzo de 1985 pola Audiencia Territorial da Coruña tras 500 anos de proscrición. O promovente fora o Concello de Redondela.

    Outras propostas, sempre recibidas con entusiasmo polo pobo redondelán, foron logo copiadas noutros municipios (por exemplo, Redondela foi o primeiro consistorio que puxo o nome de “Casa do Concello”) ou se manteñen vivas até hoxe (por exemplo, o premio de narrativa Eduardo Blanco Amor).

    Na actualidade, o galego conta coa máxima protección a nivel legal dentro do municipio: é a lingua oficial, existe unha ordenanza de uso, mantense o SNL como departamento autónomomo… Pero a realidade sociolingüística galega é adversa á vista dos datos da ruptura na transmisión interxeracional.

    En todo caso, Redondela foi e segue sendo un modelo lingüístico referente para toda Galicia. Esta é tarefa compartida entra a Administración e a sociedade. Redondela é un exemplo. Unha proba é a recollida, conservación e promoción da microtoponimia, coa creación dunha web esepcífica que podedes consultar na seguinte ligazón: Toponimia de Redondela.

    Previous slide
    Next slide

    De interese...

    FACEBOOK

    BLOG

    Compartir